Co warto czytać? - wokół edukacji międzykulturowej

         

Szanowni Państwo!

Natknęłam się jakiś czas temu na ciekawą informację,  dotyczącą przedsięwzięcia, którego głównym celem  było kształtowanie świadomości międzykulturowej dzieci poprzez książki. Chodzi o BARFIE (Books and Reading for Intercultural Education) – realizowany w latach 2002-2004 międzynarodowy projekt, do którego włączyło się 11 krajów z Europy (m. in. Austria, Belgia, Bułgaria, Czechy, Dania, Finlandia, Francja, Portugalia, Słowacja, Wielka Brytania, a także Polska). W ramach tegoż projektu opracowano listę – katalog 138 książek rekomendowanych do prowadzenia zajęć z edukacji międzykulturowej. W Polsce wyróżniono 7 publikacji, przeznaczonych dla czytelników w różnym wielu; od dzieci w szkole podstawowej po młodzież licealną (7- do 19-latki). Wyselekcjonowane publikacje pochodzą z okresu między rokiem 1999 a 2003, więc z dzisiejszej perspektywy spis ten być może wydaje się nieco nieaktualny, jednak warto go przywołać. Na liście znajdują się następujące pozycje:

1. Magda.doc, (Marta Fox)
2. Jeż, (K. Kotowska)
3. Miłość, psiakrew (E. Nowacka)
4. Hera, moja miłość (A. Onichimowska)

5. Trzeci Świat Mateusza (E. Przybylska)
6. Chwileczkę, Walerio (K. Siesicka)
7. Tego lata w Burbelkowie (M. Tomaszewska) 

          Propozycje te dotykają zagadnienia inności bardzo ogólnie, poruszają problematykę braku akceptacji w najbliższym otoczeniu,  problematykę młodzieżową – dorastania i związanych z nim problemów. Zastanawiający jest fakt, że w przypadku innych niż Polska krajów, repertuar zagadnień jest o wiele bardziej bogaty - znajdziemy tu problematykę rasizmu, dyskryminacji rasowej, tolerancji i nietolerancji, mniejszości narodowych i etnicznych, konfliktów międzykulturowych, różnorodności kulturowej świata. Poszczególne publikacje dotyczą np. kultury romskiej czy islamskiej.

           Jaki był więc klucz wyselekcjonowania książek w Polsce? Czy dziś spis ten wyglądałby tak samo? Jestem niezmiernie ciekawa, czy Wy - nauczyciele języka polskiego - pracujecie lub pracowaliście na swoich lekcjach z powyższymi tekstami? A może dodalibyście inne, jak choćby nowsze „Przygody Innego” „Spotkania z Innymi. Czytanki do edukacji międzykulturowej”, komiks „Romowie-Roma-Romanies” albo książki Z. Smith, które  można już znaleźć w licealnych bibliotekach szkolnych? W nowej podstawie programowej z języka polskiego czytamy przecież, że uczeń na III etapie edukacyjnym posługuje się pojęciami tolerancja-nietolerancja, omawia takie zagadnienia jak wiara religijna, inność czy „dostrzega zróżnicowanie postaw społecznych, obyczajowych, narodowych, religijnych, etycznych, kulturowych”. W komentarzach dla szkoły podstawowej czytamy zaś, że pomocna może okazać się „kategoria Innego (Obcego), której wykorzystanie skłania do rozmów o tolerancji, otwarciu wobec inności, akceptacji drugiego człowieka [...]”. 

          Które utwory z tzw. kanonu stwarzają nauczycielowi szansę przybliżenia uczniom różnorodności kulturowej świata, podniesienia dyskusji na temat tolerancji, stereotypów? Z jakimi książkami/ utworami, tekstami (także z literatury współczesnej),  na lekcjach warto pracować, by móc poruszyć zagadnienia odmienności kulturowej, wielo- i międzykulturowości? I najważniejsze, czy uczniowie są zainteresowani tymi tematami?  

Zapraszam do dzielenia się swoimi doświadczeniami, trudnościami z jakimi się spotkaliście i pomysłami lekcji!

Sylwia